Is je persoonlijkheid te veranderen?
Is je persoonlijkheid maakbaar?
Velen zullen zeggen. Nee, ik ben wie ik ben. Ik moet het er mee doen en ze moeten me maar nemen zoals ik ben.
Ik denk echter dat je persoonlijkheid wel te veranderen is en dat die tot op zekere hoogte maakbaar is. Eigenlijk weet ik dat wel zeker.
Wat is ‘persoonlijkheid’ eigenlijk?
Wikipedia omschrijft het als een dynamisch en georganiseerd geheel van karakteristieken die aan een persoon worden toegekend. Dit geheel van eigenschappen bepaalt de manier waarop een persoon in verschillende situaties zal reageren, de manier waarop hij denkt en waardoor hij gemotiveerd zal worden.
In wikipedia wordt ook gesteld dat persoonlijkheid door opvoeding en omgeving beïnvloed wordt. Persoonlijkheid is dus volgens deze omschrijving beïnvloedbaar. Hierbij wordt vooral gedacht aan beïnvloeding door externe omstandigheden, ook wel levensgebeurtenissen genoemd. Maar is die beperking wel juist?
Vaak wordt persoonlijkheid verward met karakter.
Wat is dan karakter?
Karakter wordt ook vaak omschreven als aard of inborst. Het gaat dan ook om een combinatie van vaste innerlijke eigenschappen (karaktertrekken) van een persoon. Het betreft min of meer stabiele eigenschappen, die moeilijk te veranderen zijn. Hierin onderscheidt karakter zich van gewoonte, van gedrag. Let wel, bewezen is dat ook karaktertrekken beïnvloedbaar zijn, veranderbaar dus. Maar wel pas na intensieve en volgehouden training of therapie.
Wat is dan gedrag?
In tegenstelling tot karaktertrekken, gaat het bij gedrag om aangeleerde eigenschappen. Ze komen tot uitdrukking in ons handelen, zowel in ons bewuste handelen als in ons onbewuste handelen. Eigenlijk zijn het niet meer dan gewoontes, maar wel gewoontes die bij velen van ons behoorlijk vast zitten. Maar, ze zijn beïnvloedbaar, dus maakbaar.
Persoonlijkheid zie ik dan ook als een combinatie van karakter en van gedrag en omdat gedrag te veranderen is en karakter zelfs ook te beïnvloeden is, is het voor mij duidelijk dat je persoonlijkheid te beïnvloeden is en tot op zekere hoogte maakbaar!
Dat is niet alleen theorie, maar in mijn ervaringen als coach heb ik daarvan vele voorbeelden mogen ervaren.
Waarom zou je je persoonlijkheid willen veranderen?
Een van mijn ervaringen is een credo geworden, een stelling waar ik vast van overtuigd ben geraakt: een mens is zijn eigen beperking en daar kan je wat aan doen.
Niemand is volmaakt en dat hoeft ook niet, maar vaak zitten bepaalde gewoontes (gedrag dus) ons in de weg. Ze beperken ons. Probleem is dat we ons van die beperkingen vaak niet bewust zijn. Het gaat dan om onbewust gedrag. Voorbeelden van gedrag dat ons in de weg kan zitten zijn:
– Het hebben van vooroordelen.
– Het niet goed kunnen luisteren,
– Ongeduldig zijn
– Je afhankelijk opstellen
– Pessimisme
– Een kort lontje
En zo zijn er nog veel meer. Je kan het lijstje zelf wel aanvullen (zie ook mijn vorige artikel over emotionele intelligentie).
Als je minder beperkingen in je leven wil hebben, kan je dus iets aan je persoonlijkheid veranderen en dat het kan, is bewezen. Geen theorie dus, maar praktijk!
Hoe krijg je die veranderingen dan voor elkaar?
Als je iets wil veranderen, zal je eerst moeten weten hoe de situatie nu is en welk gedrag je moet veranderen om tot de gewenste verbetering te komen. Hiervoor is zelfkennis nodig. Maar zoals hierboven beschreven komt e.e.a. veelal voort uit onbewust gedrag. Dat is dus lastig om zelf te onderkennen. Goed luisteren naar je omgeving kan dan helpen. Iemand anders die veel met je te maken heeft (collega’s, vrienden, partner) kan meer zeggen over jouw gedrag dan dat je zelf weet. Zij ervaren het immers. Van hen kan je je minder positieve gedragskenmerken horen als je er expliciet naar vraagt en als je er naar wil c.q. kan luisteren. Je krijgt dan wel subjectieve meningen.
Je kan je ook laten testen. Ik werk al zo’n 15 jaar regelmatig met persoonlijkheidstesten en heb daar hele positieve ervaringen mee. Ze helpen me bij carrière begeleiding en bij coachingstrajecten. Zo’n test zorgt voor een objectieve meting, Niet gekleurd en duidelijk. Ik gebruik het als een soort 0-meting. Vaak zorgen de resultaten van zo’n test voor confrontaties. Het is niet altijd prettig om met jezelf geconfronteerd te worden. Maar deze resultaten leggen genadeloos je sterke en zwakke punten bloot. Iemand met inzicht en ervaring kan uit die resultaten feilloos interpreteren welke gedragskenmerken zorgen voor jouw beperkingen. En als je dat weet en accepteert, kan je daar wat aan doen. Of dat lukt hangt sterk af van je motivatie en je instelling om te willen veranderen. Professionele begeleiding hierbij kan zeker helpen. Bij P&B Improvement hebben we daar ervaring mee, uitgebreide ervaring zelfs.
Wat leveren die veranderingen dan op?
Als het je lukt om de gewenste veranderingen in je gedrag te realiseren, heft dat dus beperkingen op waarvan je last had. Maar de ervaring leert ook dat het je vooral meer zelfvertrouwen en positiviteit oplevert. Daar hebben zowel jijzelf als je omgeving een hoop plezier van.
